FAYDALI KEDİSEL ŞEYLER
DİZİN
FAYDALI KEDİ DOKÜMANLARI
AAFP and ISFM Kedilerin Çevresel Gereksinimleri Kılavuzu (TÜRKÇE pdf):
Bu kılavuz AAFP (Amerikan Kedi Pratisyenleri Derneği) ve ISFM (Uluslararası Kedi Tıbbı Derneği) tarafından "AAFP and ISFM Kedilerin Çevresel Gereksinimleri Kılavuzu" (“AAFP ve ISFM Feline Environmental Needs Guidelines”) adıyla “Journal of Feline Medicine and Surgery”de (Kedi Tıbbı ve Cerrahisi Dergisi) 19 Şubat 2013’te yayımlanmıştır. Kılavuz, hem veterinerlerin hem de kedi bakan insanların sorumlu oldukları kedilerin çevresel gereksinimlerinin neler olduğunu bilmeleri ve bunları doğru çözümlerle karşılayarak kedilerin sağlıklı ve mutlu olmalarını sağlayabilmeleri adına en önemli bilgi ve tavsiyeleri içermektedir: https://journals.sagepub.com/doi/suppl/10.1177/1098612X13477537/suppl_file/sj-pdf-5-jfm-10.1177_1098612X13477537.pdf
(Türkçe versiyonu yukarıdaki linkten indiremiyorsanız, orijinal İngilizce versiyona ulaşabileceğiniz bu sayfanın sonuna doğru, "Supplemental Material" başlığı altındaki ilgili linkten indirebilirsiniz.)
("Evdeki Kedi" bölümümüzün omurgasını bu kılavuz oluşturmaktadır. Kılavuzda yer almayan bazı konular da bölümdeki son sayfaya eklenmiştir.)
Kedilerin Kısırlaştırılması Hakkında Kılavuz (Türkçe)
Birleşik Krallık'ta kedi refahıyla ilgili çalışan, önde gelen yardım kurumlarından ve barınaklardan biri olan Cats Protection tarafından yayımlanmış olan, kedilerin kısırlaştırılmalarıyla ilgili güncel bilgileri, tavsiyeleri içeren ve yaygınlaşmış yanlışları ele alan kılavuz.
PDF dosyasını indirmek için bu linke ya da resme tıklayınız. (Alternatif link)
Cats Protection Kedi Davranışları Kılavuzu (İng.)
Birleşik Krallık'ta kedi refahıyla ilgili çalışan önde gelen yardım kurumlarından biri olan Cats Protection tarafından yayımlanan oldukça kapsamlı bir kedi davranışları kılavuzu.
Kedilerin temel davranışsal özellikleri, evde bakılan kedilerden sokak ve barınak kedilerine kadar farklı koşullarda kedi bakımında normal kedi davranışlarının nasıl destekleneceği, problemli davranışların nasıl ele alınacağı ve kedi sahiplerinin bilmesi gereken birçok temel konu ele alınmıştır.
PDF dosyasını indirmek için bu linke ya da resme tıklayınız. (Alternatif link)
Kedi İhtiyaçları İnfografiği (Lili Chin) (İng.)
Sanatçı ve yazar Lili Chin, "Evdeki Kedi" sayfamızın da omurgasını oluşturan, bir üstte paylaştığımız bilimsel dokümanın görsel özeti niteliğinde, oldukça yararlı bir infografik hazırlamış. Resme tıklayarak yüksek çözünürlüklü olarak indirebilirsiniz. (Lisans: CC BY-NC-ND 3.0)
İlk 5 kutuyla ilgili daha detaylı bilgilenmek için "Evdeki Kedi" sayfamızdan, 6. kutuyla ilgili daha detaylı bilgilenmek için "Kedi Eğitimi" sayfalarımızdan faydalanabilirsiniz.
Lili Chin'in kedi ve köpeklerle ilgili başka infografikleri de paylaştığı sayfasına buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Kedi Beden Dili Tablosu (Lili Chin) (İng.)
Sanatçı ve yazar Lili Chin tarafından kedilerin duygudurumunu daha iyi okuyabilmemiz için hazırlanmış bir infografik. Resme tıklayıp yüksek çözünürlüklü olarak indirebilirsiniz. (Lisans: CC BY-NC-ND 3.0)
Lili Chin'in kedi ve köpeklerle ilgili başka infografikleri de paylaştığı sayfasına bu adresten ulaşabilirsiniz: https://doggiedrawings.net/collections/free-downloads
İnteraktif Kedi Oyunu Kılavuzu (Türkçe)
İçeriği hayvan davranış bilimcisi ve sertifikalı kedi davranış danışmanı Dr. Mikel Delgado ve illüstrasyonları sanatçı Lili Chin tarafından hazırlanan bu dokümanda, evdeki kediler için en önemli gereksinimlerden biri olan oyuna dair, nelerden hoşlandıkları, hangi tip oyuncakların doğru olduğu, nasıl oynatılmaları gerektiği gibi en önemli bilgiler, tek sayfalık, herkesin kolayca anlayabileceği bir formata dönüştürülmüş. Türkçe pdf dosyasını buraya ya da resme tıklayarak indirebilir, orijinal İngilizce versiyonuna ve diğer dillerdeki çevirilerine Delgado'nun "What Your Cat Wants" sitesindeki "Resources" sayfasında ulaşabilirsiniz: http://whatyourcatwants.com/resources
Kedilerin avcılık içgüdülerinin ve ilgili davranışsal gereksinimlerinin oyunla tatmin edilmesi konusunda daha fazla bilgi için "Evdeki Kedi" sayfasında "Kediler ve Avcılık İçgüdüsü" başlıklı bölümden yararlanabilirsiniz.
Kitap - Kitty Language - Lili Chin (İng.)
Sanatçı ve yazar Lili Chin'in Haziran 2023'te çıkan, kedilerin beden dillerini ve davranışlarını güzel illüstrasyonlarla anlatan kitabı.
Kedilere bakım veren herkesin çok işine yarayacak bir kaynak olmakla birlikte, özellikle çocuklarla kedilerin beraber olduğu evlerde, çocukların kediyi anlamalarını sağlamak için eşsiz bir kaynak...
ICATCARE - AAFP - Kedilerin Yaşam Evreleri ve Dikkat Edilecekler Tabloları (İng.)
Kedilerin de insanlar gibi yaşam evreleri vardır. Davranışlar, gereksinimler, sağlık riskleri bu evrelere göre değişir. Kedilerin yaşam evrelerini ve hangi evrede nelere dikkat edilmesi gerektiğini gösteren, International Cat Care ve AAFP (Amerikan Kedi Pratisyenleri Derneği) tarafından yayımlanmış olan tablolara aşağıdaki linklere ya da resimlere tıklayarak ulaşabilirsiniz. (2 kurumun evrelere dair kabulleri arasında bazı küçük farklar olduğu için ikisini de paylaşıyoruz.)
iCatCare Kedilerin Yaşam Evreleri Tablosu (pdf) (Alternatif link)
AAFP Kedilerin Yaşam Evreleri Tablosu (pdf). (Alternatif link)
AAFP Evrelere göre dikkat edilecekler (pdf). (Alternatif link)
Kedi Yaşı Hesaplama
Kedinizin yaşını ve insan yaşı karşılığını takip etmeniz önemlidir çünkü kedilerin de insanlar gibi yaşam evreleri, bu evrelere göre değişen gereksinimleri vardır. Bir kedi 3 ve 11 yaşında tamamen aynı görünebilir fakat bu durumun insanın 28 ve 60 yaşında olmasına paralel olduğunun farkında olursak aslında yaşa bağlı özellikler açısından bambaşka kedilerle karşı karşıya olduğumuzu anlayabiliriz. Petlerimizi hep bebeklikle küçük çocukluk civarı yaşlarda algılamaya eğilimliyken bu farkındalığı kazanmak daha da önemlidir. Başka bir önemli konu ise kedilerin yaşlanma hızının algımız dışında olmasıdır. İki yaşı dolduğunda bir kedi 24 yaşındaki bir insana paraleldir ve bundan sonra her 3 ayda bir 1 yıl yaşlanır.
Bu E-Tablolar (Google Sheets) dosyasına arada bir bakarsanız bu farkındalıkları kazanabilir ve karşınızdaki kedi bireye daha uygun davranabilirsiniz. Sadece kedinizin doğum tarihini ilgili kutuya girerek yıl-ay-gün olarak yaşını, bu değerin insan yaşı karşılığını ve kedinizin yaşam evresini öğrenebilirsiniz. (Daha sonraki zamanlarda dosyayı her açtığınızda bilgiler otomatik olarak güncellenmiş olacaktır.)
Bu linke tıkladıktan sonra açılan sayfada...
Mobilde: Telefonunuzda yoksa önce Google Sheets (E-Tablolar) aplikasyonunu yükleyin. Linke tıkladıktan sonra Sheets'te otomatik açılmazsa, sağ üstteki kalem ikonuna tıklayın, aplikasyonda kullanıma onay verin. Aplikasyon penceresinde üstteki 3 nokta menüsünde "Paylaş ve dışa aktar"ı seçin, açılan alt menüde "Bir kopyasını oluştur"u seçin, onaylayın. Açılan pencerede doğum tarihini değiştirebilirsiniz. (Bunu yaptıktan sonra, isterseniz, 3 nokta menüsü > "Paylaş ve dışa aktar">"Ana ekrana ekle" adımlarından ana ekranınıza kısayol oluşturabilir ve tek dokunmayla kedinizin yaşını takip edebilirsiniz.)
PC'de: Dosya menüsünden "Kopyasını oluştur"a tıklayın. (Menüde göremiyorsanız önce Google hesabınıza giriş yapmanız gerekir.) Açılan pencerede onay verin. Dosya kendi hesabınızda açıldığında doğum tarihini değiştirebilirsiniz.
Not: Yaşam evrelerine göre kedilerde değişen durum ve gereksinimleri daha detaylı öğrenmek isterseniz "Soru&Cevap" sayfamızdaki "KEDİM KAÇ YAŞINDA?" başlıklı sorudan faydalanabilirsiniz.
Kedinizin yaşını hesaplamak ve insan yaşı karşılığını görmek için aşağıdaki hesaplayıcıyı kullanabilirsiniz.
Hesaplamada International Cat Care'in formülü kullanılmıştır.
Kediniz iki yaşından küçükse insan yaşı karşılığı için yukarıdaki "International Cat Care - How old is your cat?" tablosuna bakınız.
Yavru Kedi Kontrol Listesi (İng.)
Sağlıklı ve sosyal özellikleri ev yaşamı için uygun bir yavru kedi seçebilmeniz için dikkat etmeniz gereken noktaları aktaran, profesyonel kedi organizasyonlarının işbirliğiyle hazırlanmış İngilizce bir kılavuz. Kılavuzun International Cat Care sitesindeki sayfasına gitmek için buraya tıklayabilir; İngilizce pdf dosyasını doğrudan indirmek için resme tıklayabilirsiniz.
Yeni yavru kedinizin bakımı için yaşam evresi kılavuzu (İng.)
Yavru kedi bakımına dair kedi davranış uzmanları ve veterinerler tarafından hazırlanmış, eve yeni bir yavru kedinin gelmesiyle başlayacak yeni yaşama dair aklınıza gelebilecek birçok soruyu cevaplayan kapsamlı bir iCatCare dokümanı. İngilizce pdf olarak indirmek için resme tıklayınız ya da bu adresi kullanınız: https://www.catcare4life.org/app/uploads/2021/07/Kitten-booklet.pdf
Kedinizi veterinere götürmek (İng.)
Veteriner ziyaretleri birçok kedi sahibi için kedili hayattaki en zor olaylar olabilmektedir. International Cat Care tarafından yayımlanan bu kılavuzda kedinin taşıma çantasına alıştırılması da dahil olmak üzere veterinere gidip gelme süreci başından sonuna kadar ele alınarak süreci kolaylaştırmak için yapılabilecekler anlatılmıştır. Resme tıklayarak ya da aşağıdaki linki kullanarak pdf formatındaki kılavuza (İngilizce) ulaşabilirsiniz: https://icatcare.org/app/uploads/2022/10/ISFM-guide-for-cat-carers-%E2%80%93-%E2%80%98Taking-your-cat-to-the-veterinary-clinic.pdf
Not: Bu konuda,"TAŞIMA ÇANTASINI SEVME ve VETERİNERE GİTME" başlıklı eğitim sayfamızdan faydalanabilirsiniz.
Kedinizin akut ağrısını nasıl fark edebilirsiniz ve neler yapabilirsiniz? (İng.)
International Cat Care tarafından hazırlanmış olan bu doküman kedinizin çektiği akut ağrıyı nasıl fark edebileceğiniz ve neler yapabileceğiniz konularında yol gösteriyor. İngilizce pdf olarak indirmek için resme tıklayınız ya da bu adresi kullanınız: https://icatcare.org/app/uploads/2021/12/Cat-Carer-Guide_Acute-pain_FINAL-1.pdf
"Kedi Dostu Klinik" broşürleri (Türkçe)
"Kedi Dostu Klinik" programı çerçevesinde Uluslararası Kedi Tıbbı Derneği (ISFM), kedi sahiplerine hem bu programla ilgili bilgi vermek hem de veteriner ziyaretleriyle ilgili ortak problem ve zorluklarla ilgili pratik yardım sağlamak için bir dizi broşür hazırlamıştır. Broşür başlıkları şöyledir:
Kedinizin Beslenmesini Değiştirme
Kedinize Tablet Verme
Kedinize Deri-Göz-Kulak Damlası/Merhemi Uygulama
Kedinizi Klinikten Eve Getirme
Kedinizi Kliniğe Götürme
"Kedi Dostu Klinik" nedir?
Bu broşürleri bir araya getiren Türkçe pdf dosyasına bu linke ya da sayfa resmine tıklayarak ulaşabilirsiniz.
"Kedi Dostu Klinik" programının web adresi: https://catfriendlyclinic.org
Kedi Bakımı Haftalık Planlayıcısı
Affinity Vakfı tarafından hazırlanan bu planlayıcı kedinizin günlük bakım ihtiyaçlarının aile fertlerine paylaştırılması, çocuklarınızın bu sürece dahil edilmesi konusunda işinize yarayabilir.
Yüksek çözünürlüklü pdf dosyası olarak indirmek için resme tıklayabilir ya da bu adresi kullanabilirsiniz: https://www.fundacion-affinity.org/sites/default/files/como-involucrar-a-los-ninos-en-las-tareas-de-cuidado-de-un-gato-en.pdf
FAYDALI KEDİ WEB SİTELERİ
INTERNATIONAL CAT CARE: Kedilerin esenliğinin arttırılması için çalışan, Birleşik Krallık merkezli, uluslararası bir organizasyon. Özellikle Advice bölümü altında değerli içerikler mevcut.
CATS PROTECTION: Kedi refahıyla ilgili çalışan Birleşik Krallık'ın önde gelen yardım kurumlarından ve barınaklarından. "Help and Advice" bölümünde kedi bakımında işinize yarayacak birçok bilgiye ve kılavuza ulaşabilirsiniz.
COMPANION ANIMAL PSYCHOLOGY : Psikoloji doktoralı, kedi davranışları ve köpek eğitimi konusunda sertifikalı Dr. Zazie Todd'un içeriği bilimsel bilgiye dayanan kedi ve köpek odaklı web sitesi. Pratikte yararlı olabilecek birçok içerik bulabilirsiniz.
WHAT YOUR CAT WANTS: Hayvan davranış bilimcisi ve sertifikalı kedi davranış danışmanı Dr. Mikel Delgado'nun birçok yararlı bilgiyi paylaştığı, kedilerle ilgili güncel bilimsel araştırmaları anlattığı web sitesi.
BATTERSEA: 2020 yılında 160. yaşını kutlamış, İngiltere'nin en kurumsallaşmış barınaklarından biri. "Cat advice" bölümünde yararlı birçok içerik bulabilirsiniz.
PAM JOHNSON-BENNETT: Birçok kitabı bulunun ünlü kedi davranışları uzmanı. Sitesinin "behaviour", "health" ve "litterbox" bölümündeki bilgiler özellikle işinize yarayacaktır.
FOOD PUZZLES FOR CATS: Kedi davranış uzmanları Dr. Mikel Delgado ve Ingrid Johnson'un puzzle besleyicilerle ilgili birçok bilgi ve örnek içeren web siteleri.
KAREN PRYOR CLICKER TRAINING: Clicker eğitimini bulan insan Karen Pryor'un sitesi.
CORNELL FELINE HEALTH CENTER: Bazı davranış sorunları da dahil olmak üzere kedi sağlığı ve hastalıklarıyla ilgili birçok konuda bilimsel bilgi bulabileceğiniz, Cornell Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi bünyesinde sunulan kedi sağlığı sitesi.
PURRS IN OUR HEARTS: Yıllarca kullanabileceğiniz şahane kedi oltaları ve uçları bulunan İngiliz online mağaza. Gerçek avlara benzeyen uçları tercih etmenizi tavsiye ederiz. (Oltalar için "Home > Best Cat Toys > Interactive & Herbless") (Ticari bir ilişkimiz yoktur.)
FAYDALI KEDİSEL YAPAY ZEKÂ
CatGPT: Cornell Üniversitesi Kedi Sağlığı Merkezi'nin sunduğu yapay zeka chatbot'u. Kedi sorularınızı Türkçe sorabilirsiniz.
FAYDALI ONLINE KEDİ EĞİTİMLERİ
Kedilerin İhtiyaçlarını Anlamak (İng.)
Cats Protection tarafından hazırlanan bu ücretsiz online eğitimde kedilerimizi ve ihtiyaçlarını vahşi doğada hâlâ var olan ata tür Afrika yaban kedisinden (felis lybica) yola çıkarak anlamaya ve bu ihtiyaçları nasıl karşılayabileceğimize odaklanılmıştır. Eğitime yandaki resme tıklayarak ulaşabilirsiniz. (Sayfa açıldığında başlayacak olan yükleme internet hızınıza bağlı olarak birkaç dakika sürebilir.)
İnteraktif Ev Planı (İng.)
Cats Protection tarafından hazırlanan bu interaktif oyunda kedilerin temel çevresel kaynaklarının bir evde nasıl yerleştirileceğiyle ilgili denemeler yapıp geribildirimler alabilirsiniz. Resme tıklayınız. (Sayfa açıldığında başlayacak olan yükleme internet hızınıza bağlı olarak birkaç dakika sürebilir.)
Kedi Davranışları ve Eğitimi Hakkında Webinar - Dr. Kristyn Vitale
Hayvan davranış bilimcisi Dr. Krystin Vitale tarafından verilen 30 dakikalık bu webinarda kedinizin psikolojik sağlığına ve kedinizle doğru etkileşim kurmanıza katkı sağlayacak birçok önemli bilgiyi öğrenebilirsiniz.
KEDİ BAKIMIYLA İLGİLİ FAYDALI VİDEOLAR
BİR KEDİYLE ETKİLEŞİRKEN NELERE DİKKAT EDİLMELİDİR?
Kedilere dokunurken başınıza bir iş gelmemesi için bilmeniz gerekenler. Kaynak: International Cat Care
KEDİMİN TIRNAKLARINI NASIL KESEBİLİRİM?
Kaynak: International Cat Care
KEDİME TAŞIMA ÇANTASINDA RAHAT ETMEYİ NASIL ÖĞRETEBİLİRİM?
Kaynak: International Cat Care
KEDİME ÇAĞRILINCA GELMEYİ NASIL ÖĞRETEBİLİRİM?
Kaynak: Dr. Sarah Ellis / International Cat Care
KEDİYE YA DA KÖPEĞE NASIL KALP MASAJI YAPILIR?
Detaylı ve uygulamalı bir anlatımla konuyu ele alan bir webinar.
Kaynak: Cornell Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi, Baker Hayvan Sağlığı Enstitüsü
(Videoyla ilgili bir problem yaşıyorsanız bu linkten orijinal sayfasına gidebilirsiniz.)
KEDİME NASIL PARAZİT İLACI UYGULARIM?
Kaynak: Ingrid Johnson, Fundamentally Feline
(Bu eğitimin anlatıldığı sayfamızdan faydalanabilirsiniz.)
KEDİME NASIL İLAÇ YUTTURURUM?
Kaynak: Ingrid Johnson, Fundamentally Feline
(Bu eğitimin anlatıldığı sayfamızdan faydalanabilirsiniz.)
KEDİNİZİN (ya da köpeğinizin) AĞIZ SAĞLIĞIYLA İLGİLİ BİLMENİZ GEREKENLER
Kaynak: Cornell Üniversitesi Veterinerlik Fakültesi, Baker Hayvan Sağlığı Enstitüsü
(Videoyla ilgili bir problem yaşıyorsanız bu linkten orijinal sayfasına gidebilirsiniz.)